Integraal samenwerken binnen het sociaal domein

Iedereen in het sociaal domein kent het ideaalbeeld: de inwoner centraal. Eén gezin, één plan, één regisseur. Geen versnippering van hulp en beleid, maar een samenhangende aanpak. Maar in de praktijk zie je afdelingen die langs elkaar heen werken en inwoners en hulpverleners die keer op keer hun verhaal moeten vertellen. Integraal samenwerken klinkt eenvoudig, maar vraagt meer dan goede bedoelingen.

Knelpunten bij integraal samenwerken

De vraagstukken waar het sociaal domein voor staat, worden steeds complexer. Problemen van inwoners en hulpverleners hangen vaak samen: schulden, opvoeding, wonen, gezondheid, veiligheid. Wie deze thema’s los van elkaar aanpakt, mist de samenhang die juist nodig is om duurzame oplossingen te vinden.

VNG beschrijft integraal werken als een randvoorwaarde om inwoners echt verder te helpen. Het gaat om samenhangende ondersteuning die inspeelt op de volle breedte van de vraag. Toch blijkt dat niet vanzelf te gaan. Gemeenten en partners moeten barrières overbruggen: organisatorisch, financieel en cultureel.

Vaak zitten er knelpunten in onduidelijke verantwoordelijkheden en een gebrek aan gezamenlijke visie. Professionals willen wel samenwerken, maar worden ook beperkt door hun eigen organisatie, regels of verantwoordelijkheden. Dat leidt tot spanning tussen wat nodig is voor de inwoner en wat het systeem toelaat.

Wat integraal samenwerken extra ingewikkeld maakt zijn niet alleen de structuren, maar ook de menselijke factoren. Professionals hebben verschillende achtergronden, taken en kaders. Afstemmen kost tijd en vraagt begrip voor elkaars perspectief.
Vertrouwen opbouwen is essentieel, maar niet altijd vanzelfsprekend. Het vraagt ruimte om te leren, fouten te maken en samen naar oplossingen te zoeken. Daarin speelt cultuur een grote rol: een open en lerende houding maakt het verschil tussen langs elkaar heen werken en écht samenwerken.

Voor een effectieve integrale samenwerking zijn twee sleutelcomponenten essentieel: eigenaarschap en communicatie. Wil je hier meer over lezen? Lees dan het artikel ‘Integrale samenwerking binnen overheidsorganisaties: iedereen heeft een rol’.

Hoe kom je tot integraal samenwerken?

Integraal samenwerken begint bij een gedeelde basis. Gemeenten die hierin stappen zetten, investeren in een gezamenlijk beeld: wat verstaan we eigenlijk onder integraal werken? Wat is ons gezamenlijke doel? Welke waarden delen we als uitgangspunt voor ons werk? Vanuit die basis zijn er twee cruciale pijlers voor effectieve samenwerking:

1. Begin bij het gesprek

Professionals moeten ruimte krijgen om spanningen bespreekbaar te maken, niet alleen om praktische afspraken te maken. Elkaars taal leren verstaan en onderling begrip zijn essentieel voor samenwerking die verder gaat dan het formele niveau.

2. Leg verantwoordelijkheden vast

Eigenaarschap en regie geven richting. Wie doet wat? Wie beslist? En hoe stemmen we dat af? Zonder duidelijke afspraken vervalt samenwerking al snel in onduidelijkheid of langs elkaar heen werken.

Uiteindelijk is integraal werken dus echt mensenwerk en geen trucje. Het vraagt om vakmanschap: luisteren, afstemmen, verschillen hanteren. Die vaardigheden ontwikkel je niet vanzelf. Ze vragen om oefening, reflectie en onderhoud.

Hoe Croan helpt

Bij Croan zien we dagelijks hoe groot het verschil kan zijn als teams echt investeren in de onderlinge samenwerking. Onze training Integraal samenwerken is ontwikkeld voor professionals en teams binnen het sociaal domein die willen leren samenwerken over grenzen heen.

In deze training helpen we teams om de samenwerkingsproblemen te herkennen. Ook leer je problemen bespreekbaar te maken en om vanuit de inwoner te kijken in plaats van het systeem. Integraal werken is geen beleidsleuze maar een vak. Het vraagt kennis, vaardigheden en een open houding. En dat is precies waar wij bij helpen.

Wil je meer weten? Bekijk onze training Integraal samenwerken.