Conflicten, (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, pesten, inclusie en radicalisering op de werkvloer. Sinds de onthullingen bij The Voice en DWDD en de opkomst van #metoo is de urgentie om de sociale veiligheid op de werkvloer te verbeteren, hoger dan ooit. Maar wat is sociale veiligheid nu eigenlijk? En wat is er voor nodig om sociale veiligheid op de werkvloer te bevorderen? Wat vraagt dit van zowel de mensen in de organisatie als van de organisatiestructuur?
Al deze vragen worden beantwoord in de Roadshow ‘Kom op!’. Een unieke en interactieve roadshow over sociale veiligheid op de werkvloer die Croan samen met SBCM (Kenniscentrum en A&O-fonds sociale werkgelegenheid) heeft ontwikkeld voor medewerkers van sociaal ontwikkelbedrijven.
Definitie sociale veiligheid
Wat is sociale veiligheid? En wat is dan een veilige werkomgeving? Het COAP (kennis- en expertisecentrum op arbeidszaken) heeft sociale veiligheid als volgt gedefinieerd*:
Sociale veiligheid is de mate waarin mensen zich vrij en beschermd voelen, zodat zij zichzelf kunnen zijn en zich kunnen uiten.
Volgens het COAP is een sociaal veilige werkomgeving een omgeving waarin mensen zichzelf kunnen zijn, optimaal hun vakmanschap kunnen inbrengen, kunnen leren van hun fouten en de fouten van anderen, het open gesprek kunnen voeren en tegenspraak kunnen geven, op elkaar kunnen vertrouwen en onveilige situaties op een veilige manier kunnen bespreken. Dit vindt plaats in een omgeving waarin incidenten rond ongewenst en grensoverschrijdend gedrag rechtvaardig worden afgehandeld en er geleerd wordt van incidenten.
Voor een sociaal veilige werkomgeving dragen werkgever en werknemer gezamenlijk de verantwoordelijkheid. Een professionele werkhouding en de juiste kennis en vaardigheden bij alle medewerkers zijn daarbij noodzakelijk. Net als ethisch leiderschap bij leidinggevenden en bestuur.
Gevolgen sociale onveiligheid op de werkvloer
Het zal niet raar klinken als we zeggen dat sociale ónveiligheid op de werkvloer negatieve gevolgen heeft voor werknemers en werkgevers. Niet alleen voor degenen die direct betrokken zijn, maar ook voor omstanders of werknemers die er achteraf over horen.
Wanneer er lange(re) tijd sprake is van een sociaal ongewenste werksituatie, heeft dit vaak schadelijke gevolgen, zowel lichamelijk als mentaal. Denk hierbij aan een hoge bloeddruk, hartkloppingen, hyperventilatie en slaapproblemen. Langdurige stressvolle situaties resulteren daarnaast geregeld in een burn-out, depressiviteit, eenzaamheid en zelfs suïcidaliteit. Ook sociaal heeft dit negatieve gevolgen. Zoals onzekerheid, achterdochtigheid of een lagere betrokkenheid. Deze gevolgen leiden tot o.a.:
- Hoger ziekteverzuim
- Hogere uitstroom
- Lagere productiviteit
- Grotere kans op ongevallen en fouten
- Minder werkplezier en motivatie
- Lagere kwaliteit van dienstverlening
Kortom: het creëren van sociale veiligheid in organisaties is voor iedereen binnen die organisatie een win-win. Het belang is groot, zowel voor medewerkers als management.
Roadshow sociale veiligheid ‘Kom op!’
Sociale veiligheid op het werk is zoals gezegd ontzettend actueel. In bijna alle sectoren staat dit punt op de agenda. Zo ook bij sociaal ontwikkelbedrijven, waarvoor de roadshow ‘Kom op!’ is ontwikkeld. Toch blijkt het onderwerp voor veel medewerkers lastig. Ongewenst en/of grensoverschrijdend gedrag vindt namelijk niet altijd bewust plaats. Want wat de een als ongewenst ziet, is voor een ander misschien wel normaal. Of een ‘grap’. Perceptie en bewustzijn spelen hier dus een grote rol.
De roadshow gaat hier dieper op in door onderwerpen en dilemma’s uit de organisatiecultuur aan de kaak te stellen. Altijd met het doel om herkenning op te roepen, te confronteren, ontlokken en ontroeren. Gaandeweg wordt het publiek niet alleen bewust van zijn huidige keuzes en moraal, maar worden ook alternatieve manieren van reageren en/of handelen getoond. Meningen die eerst rotsvast leken worden langzaam losgeschud en opengebroken, waardoor ruimte ontstaat voor begrip en inleving in ‘de ander’.
Programma Roadshow sociale veiligheid op de werkvloer
Deze roadshow bestaat uit drie onderdelen: de voorstelling zelf, een nagesprek met het publiek en een verdiepingssessie – voor sleutelfiguren binnen organisaties – achteraf.
Voorstelling
De show bestaat uit interactieve, korte scènes met verschillende soorten gedrag. We maken gebruik van de theatrale kracht van overdrijving en humor. En maken het publiek verantwoordelijk voor het welzijn van de personages. Bijvoorbeeld door hen te laten ervaren dat ze ergens om hebben gelachen, wat eigenlijk helemaal niet oké is. De scènes zijn daarmee een (lach)spiegel van de werkvloer en zorgen voor bewustwording van situaties, of eigen handelen.
Nagesprek met het publiek
Na de voorstelling gaan we in gesprek met het publiek. Het nagesprek heeft vier subdoelen rondom sociale (on)veiligheid:
- De mogelijkheid aan medewerkers geven zich te uiten over wat ze gezien, gehoord en beleefd hebben tijdens de voorstelling.
- Bewustwording onder medewerkers vergroten.
- Het gesprek bij medewerkers stimuleren.
- Het bieden van handelingsperspectief aan medewerkers.
Tijdens de theatervoorstelling worden medewerkers ‘opgewarmd’ en kunnen ze voorzichtig wennen aan de mogelijkheid van interactie. Onze ervaring leert dat medewerkers in een nagesprek hun beleving uiten en het aangaan van het gesprek in een enorme stroomversnelling komt.
Verdiepingssessie
De verdiepingssessie is ontwikkeld voor sleutelfiguren van de organisatie. Het doel van deze sessie is om per ontwikkelbedrijf boven tafel te krijgen waar de behoefte ligt rondom sociale (on)veiligheid. Hoe staat het er voor en wat vraagt om aandacht/verandering? Het ontwikkelbedrijf bepaalt waar zij wel of niet mee aan slag gaan.
Resultaat
Na afloop hebben medewerkers meer kennis van de gevolgen van grensoverschrijdend gedrag en het belang van sociale veiligheid op de werkvloer. Ook zijn zij zich bewust van eigen gedrag en de gevolgen hiervan, en van hun eigen gevoel/gedachten bij (grensoverschrijdend) gedrag en (on)veilige situaties.
Meer weten over onze Roadshow ‘Kom op!’?
Wil je meer weten over de inhoud van deze unieke roadshow over sociale veiligheid op de werkvloer? Of ben je benieuwd of deze show iets is voor jouw organisatie? Bekijk dan hier de aanbodpagina: ‘Roadshow Sociale Veiligheid’. Óf neem vrijblijvend contact met ons op. Wij kijken graag mee naar de mogelijkheden.
Training Omgaan met Grensoverschrijdend Gedrag
In relatie tot de Roadshow ‘Kom op!’ hebben we de Training Omgaan met Grensoverschrijdend Gedrag ontwikkeld. Een praktische training waarin dieper wordt ingegaan over kennis, houding en gedrag rondom dit soort situaties.
Lees meer over de Training ‘Omgaan met Grensoverschrijdend Gedrag’.
Van Dijk, M. en Stevenson S. (COAP). Sociale veiligheid bevorderen op de werkvloer – Deel 1 van 3: Sociale veiligheid en de rol van gedrag (2022).
